X
>

Czas leczy rany – my zrobimy to szybciej.

Już teraz sprawdź wolny termin wizyty.

Żylaki – definicje

Żylaki – definicje, podziały

Żylaki ze względu na swoja etiologię można podzielić na:

  • Żylaki wtórne  –   które są powikłaniem zakrzepicy lub niewydolności żył  głębokich,
  • Żylaki pierwotne   –  występują przy prawidłowym stanie żył głębokich, przeszywających lub przetok tętniczo-żylnych

Żylaki ze względów anatomicznych można podzielić na:

  • Teleangiekatazje
  • Żylaki  siatkowate
  • Żylaki pnia :
    – żyły VSM
    – żyły VSP
    – żylaki pni  dodatkowych
  • Niewydolność naczyń przeszywających
  • Żylaki nawrotowe
  • Perły żylakowate
  • Żylaki krocza
  • Żylaki sromu
  • Żylaki przetrwałej żyły kulszowej

Anatomia układu żylnego

Anatomia układu żylnego u każdego człowieka jest zbliżona, jednak różniąca się w indywidualnych przypadkach od ogólnego podziału,. W anatomii żył kończyn dolnych stosuje się następujący podział:

1.1.1. Żyły głębokie- podpowięziowe (znajdują się w poszczególnych przedziałach mięśniowych).

Żyły głębokie stopy
a. dwie ż ż. grzbietowe stopy ( vv.dorsales pedis)
b. dwie ż ż. podeszwowe boczne( vv.  plantares laterales ), które łączy podwójny łuk żylny podeszwowy
c. dwie żyły podeszwowe przyśrodkowe (vv. plantares mediales)
d. dwie ż ż. podeszwowe śródstopia (vv. metatarsales plantares)

Żyły głębokie goleni
a. dwie ż ż. piszczelowe przednie (vv. tibiales anteriores)- są przedłużeniem żył grzbietowych stopy
b. dwie ż ż. piszczelowe tylne (vv. tibiales posteriores) – powstają z połączenia żył podeszwowych przyśrodkowych i bocznych
c. dwie żyły strzałkowe (vv. fibulares s. peroneales) , które łącząc się w jeden krótki pień uchodzą do jednej z ż ż. piszczelowych tylnych

Żyła podkolanowa
a. żyła podkolanowa ( v. poplitea) –powstaje z połączenia żył piszczelowych

Żyła udowa
a. żyła udowa (v. femoralis) – jako przedłużenie żyły podkolanowej bierze swój początek w rozworze ścięgnistym przywodzicieli

Żyła biodrowa
a. żyła biodrowa zewnętrzna (v. iliaca externa) –powstaje z żyły udowej na poziomie więzadła pachwinowego
b.  żyła biodrowa wspólna (v. iliaca communis)- powstaje z połączenia żyły biodrowej zewnętrznej z żyłą biodrową wewnętrzną (v. iliaca interna) jako dużym dopływem z miednicy mniejszej

1.1.2. Żyły powierzchowne – leżą w tkance podskórnej, nadpowięziowo. Tworzą sieć naczyń o różnym stopniu zagęszczenia.

Żyły powierzchowne stopy
a. żyły palców (sieć podpaznokciowa →żż. grzbietowe palców → żż. międzygłowowe)
b. żyły podeszwowe – tworzą sieć żylną podeszwową (rete venosum plantare) uchodzącą do sieci żylnej grzbietowej oraz do żył brzeżnych przyśrodkowej i bocznej
c. żyły grzbietowe stopy – powstają ze wszystkich żył powierzchownych stopy i palców

Żyła odpiszczelowa
a. Ż. odpiszczelowa (v. saphena magna) jest głównym pniem żylnym kończyny dolnej. Rozpoczynając się na stopie biegnie wzdłuż powierzchni przyśrodkowej goleni i kolana oraz powierzchni przednio- przyśrodkowej uda. Ujściem jest żyła udowa, poniżej bruzdy pachwinowej.

Żyła odstrzałkowa
a. Żyła odstrzałkowa (v. saphena parva) z obocznicami – rozpoczyna się w przedłużeniu żyły brzeżnej bocznej i biegnie od kostki bocznej ku górze , przenikając w końcowym odcinku przez powięź goleni i w dole podkolanowym uchodzi do żyły podkolanowej.

1.1.3.  Żyły przeszywające
Żyły przeszywające ( vv.  perforantes ) stanowią połączenie między układem powierzchownym a głębokim, a więc przechodzą przez powięź mięśniową. W każdej kończynie dolnej jest ich od 80 do 140. Wyróżnia się dwie grupy naczyń: żyły przeszywające bezpośrednie- łączące żyły powierzchowne z żyłami głębokimi i żyły przeszywające pośrednie- łączące układ powierzchowny z żyłami mięśni goleni. Żyły przeszywające bezpośrednie mają stałą lokalizację, natomiast położenie żył przeszywających pośrednich jest bardzo zmienne.Układ żył przeszywających kończyny dolnej dzieli się na cztery grupy: stopy, przyśrodkowej powierzchni goleni, bocznej powierzchni goleni oraz uda.

Żyły przeszywające stopy –w odróżnieniu od żył przeszywających goleni i uda żyły te albo pozbawione są zastawek (żyły oscylujące), albo ustawienie zastawek powoduje przepływ krwi z układu głębokiego do powierzchownego. Bezpośrednie żyły przeszywające stopy łączą żyłę odstrzałkową i żyłę odpiszczelową w układzie powierzchownym, z żyłami grzbietowymi lub żyłami podeszwowymi stopy w układzie głębokim.

Żyły przeszywające przyśrodkowej powierzchni goleni – występują tutaj cztery ważne skupiska żył bezpośrednich zwanych żyłami Cocketta. Występują one w obrębie kostki i przyśrodkowego brzegu piszczeli. Perforatory te łączą żyłę łukowatą tylną lub inne odpływy żyły odpiszczelowej z żyłami piszczelowymi tylnymi. Poniżej kolana istnieje jeszcze jedna grupa żył przeszywających – żyły Boyda- łącząca pień żyły odpiszczelowej lub jej dopływu z żyłą piszczelową tylną, pniem piszczelowo- strzałkowym lub żyłą podkolanową.

Żyły przeszywające bocznej powierzchni goleni – łączą one żyły odstrzałkowe z żyłami strzałkowymi (żyła Bassiego), oraz przednie dopływy żyły odpiszczelowej z żyłami piszczelowymi przednimi.

Żyły przeszywające uda – bezpośrednimi żyłami przeszywającymi są żyły kanału Huntera i żyły Dodda. Stanowią połączenie między żyłą odpiszczelową a dalszym odcinkiem żyły udowej powierzchownej lub bliższym żyły podkolanowej.

Perforatory re-entry – są to tzw. żyły przeszywające powtórnego wejścia. Występuje w nich dwukierunkowy przepływ krwi.

Sprawne działanie układu żylnego kończyny dolnej zależy od harmonijnego współdziałania żył głębokich, powierzchownych i przeszywających. Zaburzenie czynności jednego z tych trzech układów prowadzi do zaburzenia czynności dwóch pozostałych. Wpływ na antygrawitacyjny przepływ krwi żylnej ma również pompa mięśniowa (skurcz mięśni goleni, stopy i uda), która w czasie chodzenia działa jak rytmicznie wyciskana gąbka. Wpływ na przepływ krwi żylnej ma również pulsacyjny ucisk sąsiadujących z żyłami tętnic. Prawidłowy przepływ krwi żylnej kieruje się z żył powierzchownych przez perforatory do układu żył głębokich. Przy każdym kroku ucisk na liczne żyły podeszwy stopy oraz napięcie mięśni powoduje wypchnięcie kolejnej porcji krwi w kierunku serca. W warunkach fizjologicznych ok. 90% krwi przepływa do serca układem żył głębokich. [15,16]

 

Rys. Przepływ krwi w układzie żylnym: żyła głęboka- prawidłowy przepływ, żyła powierzchowna- zaburzona funkcja zastawek (refluks żylny). (źródło: GlaxoSmithKline)

W pozycji stojącej, w bezruchu, ciśnienie krwi żylnej w okolicy stopy wynosi ok. 80-90mmHg, a w pozycji siedzącej na wysokości stawu skokowego ma wartość ok. 56mmHg. Dzięki ciśnieniu hydrostatycznemu wartość tego ciśnienia w bezruchu jest jednakowa w układzie żył powierzchownych i głębokich [15]. Dzięki obecności jednokierunkowych zastawek krew jest zasysana z żył powierzchownych do głębokich przy współudziale sprawnej pompy mięśniowej. Uszkodzenie tego mechanizmu powoduje odwrócenie przepływu (refluks) i wzrost ciśnienia w układzie powierzchownym.

 

Rys. Niewydolność zastawek żylnych, przeciążenie układu powierzchownego ze zwiotczeniem i rozciągnięciem ściany naczyń żylnych(żylaki).    (źródło: GlaxoSmithKline)